Háafell, fiskeldisfyrirtæki í eigu Hraðfrystihússins - Gunnvarar hf. í Hnífsdal (HG) hefur sagt sig úr Landssambandi Fiskeldisstöðva (LF) en fyrirtækið hefur verið félagi í samtökunum í rúm 15 ár og fulltrúi þess átt sæti í stjórn samtakanna undanfarin ár.

Um nokkurt skeið hefur framganga LF fjarlægst þá stefnu og sýn sem Háafell vill byggja á í uppbyggingu fiskeldis á Íslandi. Í síðustu viku skrifuðu fulltrúar LF  athugasemdalaust undir stefnumótunarskýrslu í fiskeldi þar sem m.a.  er lagt til að áform um uppbyggingu laxeldis í Ísafjarðardjúpi verði slegin út af borðinu og þar með 6 ára réttmætar væntingar Háafells, samfélagsins við Djúp og íbúanna að engu hafðar. Háafell hefur lagt sig sérstaklega fram um að vanda til verka í umsóknarferlinu, uppbyggingaráformin eru varfærin og hugsuð yfir lengri tíma, búið er að fara í gegnum ítarlegt samráðsferli með hagsmunaaðilum og íbúum og leggja til og útfæra mótvægisaðgerðir til þess að lágmarka umhverfisáhrif. Ekki er tekið tillit til ofantaldra þátta í skýrslunni heldur virðist skýrslan fremur vera einhverskonar samkomulag milli stærstu eldisfyrirtækjanna og veiðiréttarhafa. Háafell mun áfram beita sér fyrir því að byggja varsamlega upp laxeldi í Ísafjarðardjúpi samkvæmt ströngum kröfum, í sátt við umhverfið og til hagsbóta fyrir samfélagið.

HG og síðar Háafell hafa stundað farsælt eldi í Ísafjarðardjúpi síðan árið 2002 og verið með umsókn um 7000 tonna laxeldisleyfi í  stjórnkerfinu síðan 2011. Háafell er eina eldisfyrirtækið sem er alíslenskt og í eigu heimamanna sem vinnur að uppbyggingu laxeldis í sjókvíum við Ísland.

Kristján G. Jóakimsson, verkefnastjóri Háafells: „Það er augljóst að með þessu er ekkert tillit tekið til þeirrar vönduðu og miklu vinnu sem við höfum lagt í á undanförnum árum. Því síður eru hagsmunir íbúa á norðanverðum Vestfjörðum nokkurs metnir. Og það er í raun sorglegt að fólk sem vill bjarga sér sjálft sé svift þeim möguleika, svo aðrir geti skarað eld að eigin köku.“

 

 

Greinargerð:

Háafell hefur alla tíð lagt áherslu á að fiskeldi á Íslandi verði byggt upp á þekkingu, rannsóknum og vísindum og lagt áherslu á að ekki verði farið of geyst í uppbyggingu á meðan reynsla fæst á eldið hérlendis. Ítarlega er gerð grein fyrir sýn fyrirtækisins og áformum í frummatsskýrslu. Í samskiptum við stjórnvöld hefur Háafell komið með fjölda tillagna varðandi ýmis íþyngjandi ákvæði er varða umhverfismál og sum þeirra hafa verið tekin upp í íslenskt regluverk, t.d. norski búnaðarstaðallinn NS 9415.

Undanfarið, rúmlega hálft ár, hefur verið unnið að stefnumótun stjórnvalda í fiskeldi á Íslandi. Þar hefur LF átt tvo fulltrúa ásamt veiðiréttarhöfum og fulltrúum frá stjórnvöldum. Á sínum rannsóknamiðaða grunni samþykkti Háafell fyrir sitt leiti að Hafrannsóknarstofnun mæti hættu á mögulegri erfðablöndun eldislax við villtan lax en slíkt mat er mikilvægur þáttur í þeirri heildarmynd sem þarf að skoða þegar stefnumótun fyrir starfsgreinina er unnin. Hinsvegar er verið að þróa nýja og vandasama aðferðafræði sem ekki hefur verið reynd áður og eðlilegt að einhvern tíma taki að fullgera.

Eins og kunnugt er er niðurstaða áhættumatsins að leyfa ekki laxeldi í Ísafjarðardjúpi að svo stöddu. Í stefnumótunarskýrslunni er hins vegar lagt til að ganga lengra en Hafró með því að lögfesta áhættumatið og niðurstöður án þess að búið sé að sannreyna forsendur, aðferðafræði og vísindin á akademískan hátt og taka tillit til athugasemda.  

Helstu athugasemdir Háafells við stefnumótunarskýrsluna sem fulltrúar LF skrifuðu undir eru:

- Taka verður tillit til þeirrar þekkingar og tækni sem er til staðar til þess að koma í veg fyrir hugsanlega erfðablöndun. Í áhættumatsskýrslu Hafró er vísir að slíkum mótvægisaðgerðum en erlendis hefur mun fleiri aðferðum verið beitt með mjög góðum árangri og hefur Háafell lagt til og útfært slíkar aðgerðir til þess að beita m.a. í Ísafjarðardjúpi. Meðfylgjandi er samantekt á mótvægisaðgerðum Háafells. (Mótvægisaðgerðir) 

-Ef lögfesta á nýtt vísindalegt stjórntæki þarf það að standa á föstum vísindalegum grunni. Í dag er það ekki hafið yfir allan vafa, t.d. benda vísindamenn Hafró sjálfir á að áhættumatið sé lifandi og hægt sé að leiðrétta það þegar fram líða stundir. Mikið eðlilegri nálgun er að klára að  fullvinna matið áður en afdrifaríkar ákvarðanir fyrir fyrirtæki og samfélög eru tekin á grundvelli þess.

-  Ekki er tekið nægjanlegt tillit til samfélagslegrar, efnahagslegrar og byggðalegrar þýðingar í stefnumótunarskýrslunni sem hljóta að vera þættir sem þarf að fara gaumgæfilega yfir við framtíðarstefnumótun starfsgreinarinnar. T.d. hafa íbúar við Ísafjarðardjúp síðastliðin 6 ár haft réttmætar væntingar um uppbyggingu á umhverfisvænni matvælaframleiðslu undir ströngustu kröfum sem eru að engu hafðar í stefnumótunarskýrslunni.

Háafell hafði samþykkt í stjórn LF að skrifað yrði undir stefnumótunarskýrsluna með því skilyrði að lögð yrði fram bókun þar sem hluti af fyrrnefndum athugasemdum kæmu fram. Fyrir því var vilji innan stjórnar LF en á ögurstundu þegar skrifa átti undir dró LF bókun sína til baka og var skrifað undir athugasemdalaust.

LF eru sameiginleg hagsmunasamtök fiskeldisfyrirtækja á Íslandi sem hafa með þeirri ákvörðun sinni  að skrifa undir skýrsluna án athugasemda, sýnt að þau starfi ekki í þágu allra aðildarfélaga sinna. Þegar ákvarðanir og vinnubrögð LF ganga í berhögg við stefnu, sýn og hagsmuni aðildarfélags er vandséð að þau eigi samleið mikið lengur. Eftir mikla ígrundun er það því niðurstaða Háafells að segja sig frá samstarfi við LF.

Háafell mun áfram tala fyrir uppbyggingu sjálfbærs fiskeldis á Íslandi , byggt á þekkingu, reynslu og sannreyndum vísindum og mun áfram leggja sitt af mörkum til þess að svo verði í samvinnu við hagsmunaðila, stofnanir og stjórnvöld.

 

Frekari upplýsingar veitir Kristján G. Jóakimsson, farsími 8931148.

Til baka